پیش بینی میان مدت خشکسالی هواشناسی با استفاده از روش استنتاج فازی

تلاش مؤثر به منظور تشخیص الگوی وقوع خشکسالی و پایش آن در تعیین رویکرد بهینه سیستم مدیریت منابع آب به ویژه در کلان شهرهایی که از منظر اقلیمی در معرض وقوع حوادث خشکسالی واقع هستند، حائز اهمیت است. در این میان شهر تهران با بهره گیری از پنج حوضه آبریز و سدهای مربوطه شامل سد امیرکبیر، لار، لتیان و طالقان در معرض خشکسالی و لطمات آن واقع است. در این مقاله، از اطلاعات جوی در محدوده جغرافیایی [ ْ0، ْ60] شمالی و [ ْ0، ْ90] شرقی با دقت 10×10 درجه شامل داده های ماهانه دما و ارتفاع معادل فشار از سال 1948 تا 2008 میلادی در سطوح 1000، 850، 700، 500 و 300 میلی بار به عنوان ورودی مدل پیش بینی استفاده شد. این مدل که برای پیش بینی میان مدت خشکسالی هواشناسی توسعه داده شده قادر است با زمان پیش دید 2/5 و 4/5 ماه، نمایه بارش استاندارد شده در فصلهای زمستان و مجموع زمستان و بهار را پیش بینی نماید. این مدل با استفاده از داده های آماری در یک دوره 31 ساله، برای حوضه های آبریز سدهای تأمین کننده آب تهران، کالیبره شد. در این مقاله، پس از بررسی نقطه-پارامترهای جوی مؤثر بر الگوی بارش در مناطق مورد نظر با استفاده از شاخص متقابل اطلاعات که مبتنی بر آنتروپی مزدوج اطلاعات است، ورودی های مدل پیش بینی برای فصلها و حوضه سدهای مختلف انتخاب شدند. برای تدوین مدل پیش بینی از سیستم استنتاج فازی استفاده شد. توابع عضویت فازی براساس قضاوت کارشناسی و با تحلیل حساسیت روی دقت پیش بینی ها انتخاب شدند. بررسی های انجام شده در مورد حوضه های مورد مطالعه نشان داد که اطلاعات جوی منتخب در این تحقیق، ارتفاع معادل فشار در دو سطح مختلف 850 و 300 میلی بار است. نتایج گویای کارایی مناسب مدل های تدوین شده برای پیش بینی نمایه بارش استاندارد شده فصلهای زمستان و بهار در حوضه سدهای کرج و طالقان و نمایه بارش استاندارد شده زمستان در حوضه سدهای ماملو، لتیان و لار بود.